- Strona główna
- »
- Matczyne Królestwo
- »
- 3 MAJA 1946 ROKU
poniedziałek, 1 maja 2006
3 MAJA 1946 ROKU
Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja była zawsze tym dniem, który wzbudzał w Polakach nastroje patriotyczne i obligował do zademonstrowania niechęci do władz .zaborczych i okupacyjnych. Władze komunistyczne w powojennej Polsce bardzo szybko zorientowały się, że uroczyste obchody święta 3 maja mogą sprawić im wiele kłopotu i swymi rozmiarami mogą przyćmić obchody 1 maja.
Dlatego już w 1946 roku komuniści postanowili, że obchody 3 maja mają się ograniczyć się jedynie do zawodów sportowych, zabaw ludowych, odczytów publicznych, występów teatralnych”, a także nabożeństw i akademii. Za niedopuszczalne uznano natomiast jakiekolwiek pochody uliczne. O zakazie ulicznych demonstracji społeczeństwo dowiedziało się dopiero rankiem 3 maja. Społeczeństwo nie podporządkowało się wydanemu przez władze zakazowi. Najbardziej dramatyczny przebieg miały wydarzenia w Krakowie. Po uroczystej mszy św. w kościele Mariackim na ulice miasta wyległ wielotysięczny tłum. Demonstranci skierowali się w stronę komitetu centralnego PPR. Tam powitały ich strzały. Pochód został rozproszony przez kawalerię Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz sowieckie samochody pancerne. Finał wydarzeń był tragiczny; zostało zabitych kilka osób i wiele rannych. Przez wiele dni na krakowskim bruku widoczne były ślady krwi, przy których wstrząśnięci śmiercią demonstrantów mieszkańcy miasta składali kwiaty. Podobne wydarzenia, choć nie aż tak tragiczne w skutkach, miały miejsce w kilkudziesięciu miastach Polski. W dwunastu z nich, m.in. w Katowicach, Gliwicach, Bytomiu, Łodzi i Włocławku, przeciwko manifestantom użyto broni palnej. Dokładna liczba ofiar tych wydarzeń nie jest znana... Kilka tysięcy osób zostało zatrzymanych, setki pobito. Odpowiedzią studentów i uczniów szkół średnich na represje wobec uczestników demonstracji były masowe strajki. Już 4 maja proklamowano w Krakowie strajk wszystkich uczelni .Prowadzone przez funkcjonariuszy UB aresztowania doprowadziły do ucieczki studentów poza miasto. 8 maja strajk objął 40 krakowskich szkół średnich, a w kilka dni później przeniósł się do szkół średnich Wieliczki, Jaworzna i Chrzanowa. 13 maja strajk zaczął rozszerzać się na całą Polskę. Strajkowali studenci Poznania, Wrocławia, Trójmiasta, Torunia i Warszawy. Epilogiem wydarzeń z maja 1946 r. były procesy przed Wojskowymi Sądami Rejonowymi będącymi wówczas głównym narzędziem represji wobec przeciwników reżimu. Osądzono co najmniej 27 osób; w Krakowie, Poznaniu, Bydgoszczy i Szczecinie. Najwyższy wyrok, 7 lat więzienia, otrzymali działacze PSL ze Szczecinka.
S.D.
/Na podstawie :”Demonstracje studenckie 1946” B.Kozłowskiego/