Sanktuarium Macierzyństwa Najświętszej Marii Panny w Dziekanowicach

Cenny zabytek niszczeje na naszych oczach

     Kościół zabytkowy pod wezwaniem Św. Mikołaja i Św. Marii Magdaleny, ze względu na styl romański w jakim jest zbudowane prezbiterium, ocenia się, że mógł powstać w okresie pomiędzy XI a XII wiekiem. Prawdopodobnie został zbudowany w latach 1150 - 1190, a ufundowany przez Kazimierza II Sprawiedliwego. Z pierwszego istniejącego dokumentu historycznego, jakim jest dokument fundacyjny dla klasztoru OO.Cystersów w Mogile, wynika, że już w roku 1226 istniała w Dziekanowicach zorganizowana parafia. Świątynia ta była dwukrotnie rozbudowywana. Wschodnia jej część o wymiarach 2,5 x 2,5 m , wykonana z kamienia ciosanego obecnie stanowiąca jak gdyby "przybudówkę" (w dzisiejszym prezbiterium), jest najstarszą częścią, pierwotnym prezbiterium. Dzisiejsze prezbiterium było niegdyś nawą kościoła. W latach 1640 - 1649, wybudowano dzisiejszą nawę (w miejsce drewnianej), opiętą szkarpami, z sufitem drewnianym. Do niej dobudowano od południa w pierwszym dziesiątku 20 wieku – kruchtę.

Prezbiterium jest w formie kwadratu z kamienia ciosowego, częściowo ze znakami kamieniarskimi, sklepienie krzyżowe, wsparte na romańskich spornikach. W ścianie północnej znajduje się wnęka prostokątna sklepiona trójkątnie, to pierwotne cyborium ścienne (schowek na Sanctissimum).

Prowadzone w 1957 roku badania wewnętrznych ścian kościoła doprowadziły do odkrycia polichromii z XII w., przedstawiającej sceny z Nowego Testamentu. Wszystkie te malowidła musiały być piękne, skoro jeszcze w zapiskach z wizytacji biskupiej w 1665 roku znajduje się wzmianka o tym, że „ściany kościoła” a nawet przedsionek dekorowane są pięknymi i starożytnymi obrazami i malowidłami. Podobne malowidła z tego okresu znaleziono jeszcze w trzech miejscach w Polsce.

Od północy znajduje się zakrystia z wieku XVIII. Ołtarz główny rozebrany w czasie prac konserwatorskich, nie dochował się do dnia dzisiejszego. Ocalały dwa boczne ołtarze; św. Marii Magdaleny z prawej strony, oraz Matki Bożej z lewej w którym był umieszczony obraz Matki Bożej Dziekanowskiej słynącej łaskami. Rokokowy obraz św. Mikołaja z XVIII wieku oraz obraz św. Marii Magdaleny znajdują się w nowym kościele. Podobnie do nowej świątyni przeniesiono cudowny obraz Matki Bożej Dziekanowskiej, który w roku 1991 został ukoronowany przez Ks. Kard. Fr. Macharskiego.

Okna romańskie wymagają, jak cała stolarka, wymiany. Bardzo zniszczona jest ambona rokokowa. Chrzcielnica marmurowa barokowa z XVII w. również wymaga renowacji. Sygnaturka na kościele pochodzi z 1640 r. Obok kościoła stoi zabytkowa dzwonnica kościelna drewniana, konstrukcji słupowej o ścianach pochyłych, nakryta jest dachem namiotowym gontowym. Znajdują się w niej trzy dzwony. Najstarszy dzwon z napisem 4 razy „FACIT ME POLONUS” i „Non facit me Germanus”, pochodzi z 1765 r.

            Wokół kościoła znajdują się stare grobowce.

            Kościół jest otoczony murem kamiennym usytuowanym (od południa) na wysokiej skarpie w pasie drogowym.

Niestety całość jest w fatalnym stanie. Stojący na wysokiej skarpie nad drogą ów mur jest całkowicie zniszczony, odpadają z niego kamienie, co bardzo zagraża licznym uczestnikom coraz bardziej ruchliwej szosy biegnącej obok muru. Potężne drzewa i wzmożony ruch uliczny, zwłaszcza ciężkich aut potęgują groźbę zawalenia się masy kamieni na ruchliwą szosę. Wtedy wraz ze zwałami ziemi, z grobowcami mógłby osunąć się i sam kościół, który stoi na ubitej ziemi bez fundamentu. Byłaby to tragedia nie do opisania.

            Trzeba kościół restaurować wewnątrz i na zewnątrz. Istnieje niebezpieczeństwo przegnicia i zapadnięcia się sklepienia.

Wielokrotnie informowaliśmy różne instytucje o katastrofalnym stanie owego kościoła, niestety jak dotychczas nigdzie nie znajdujemy zrozumienia. Woda wlewa się do kościoła przez dziurawy dach, w związku z czym gnije więźba, odpadają tynki, zamoknięte ściany chwyta grzyb. Zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz widok tego cennego zabytku jest opłakany. 

Na naszych oczach marnieje wspaniała budowla świadcząca o chrześcijańskich korzeniach naszego społeczeństwa. Pragnęlibyśmy przywrócić ten wspaniały zabytek naszej kultury do dawnej świetności. Niestety jest to ponad możliwości Parafii. Trudność polega na znalezieniu środków na te remonty, zwłaszcza, że najpierw trzeba ocalić mur ogrodzeniowy, następnie wymienić dach na kościele, a dopiero później remontować ściany i wnętrze. Tak więc te główne prace są kosztowne i ponad nasze możliwości. Zmuszeni więc jesteśmy szukać pomocy u ludzi dobrej woli.

W trzecią niedzielę czerwca (18.06) zapraszamy do sali na wikarówce, wszystkich, którzy by mogli i którzy by chcieli pomóc w znalezieniu środków na ratowanie cennego zabytku, z którego powinniśmy być dumni i my parafianie i cała gmina dobczycka. Może uda się założyć jakąś fundację, czy stowarzyszenie, które mogłoby coś zdziałać w tej trudnej sprawie. Trzeba by w te sprawy włączyli się świeccy, wierni, zwłaszcza ludzie przedsiębiorczy, którzy troszczą się o te korzenie naszej tożsamości, o cenne, a często zaniedbane zabytki sakralne. Pamiętajmy, że nasz kościół zabytkowy zbudowano bardzo wcześnie, niedługo po przyjęciu chrześcijaństwa na naszych, polskich ziemiach.

ks. Proboszcz